O 2,5 procent wzrósł odsetek osób
deklarujących czytanie – dowiadujemy się z najnowszych wyników badań
czytelnictwa w Polsce przeprowadzonych przez Bibliotekę Narodową. Oznacza to, że po raz pierwszy od 2008 roku udało się
zatrzymać spadkowy trend, chociaż wciąż jest jeszcze wiele do zrobienia w tej
dziedzinie.
Z badania TNS przeprowadzonego na
zlecenie Biblioteki Narodowej dowiadujemy się, że 41,7% Polaków oświadczyło,
iż w mijającym roku przeczytało przynajmniej jedną książkę. To
o 2,5 punkty procentowe więcej, niż dwa lata
wcześniej. Wynik ten przełożył się na wszystkie grupy czytelnicze.
Odsetek osób czytających od 3 do 6 książek wzrósł do 12,3% (w 2012 roku wynosił
10,8%), od 1 do 2 książek – do 16,4% (w 2012 roku – 15,7%), zaś u czytających
więcej niż 7 książek – do 11,3% (w 2012 roku – 11,1%).
Do 34,1% zmalała grupa osób,
które ostatnio przestały czytać (w 2012 roku wynosiła ona aż 47,1%).
Powiększyło się natomiast grono osób, które kupują książki – z 29,6% do 40%.
Kto czyta najwięcej? Osoby
między 15 a
19 rokiem życia (71%) oraz uczniowie i studenci (73%). To właśnie w tych obu
grupach najliczniej występują czytelnicy regularni i intensywni. Po książki
sięga aż 80% dzieci matek z wykształceniem wyższym, z czego aż 32% należy do
czytelników intensywnych. Częściej po lekturę sięgają także osoby zadowolone ze
swojej sytuacji materialnej (54%) oraz mieszkańcy miast powyżej 100 tysięcy
mieszkańców (ponad 50%). Najmniej natomiast czytają osoby powyżej 60 roku życia
(34%), mieszkańcy wsi (34%), rodziny o dochodzie mniejszym niż 2 tysiące
złotych (30%) oraz emerytowani rolnicy (14%).
Wyniki te oznaczają, że po
gwałtownym spadku, jaki odnotowano pomiędzy 2006 a 2008 rokiem obecnie
można mówić o zatrzymaniu negatywnego trendu. Wpływ na to mogą mieć podejmowane
działania
służące promowaniu czytelnictwa. W minionym roku Ministerstwo
Kultury wraz z Biblioteką Narodową, Instytutem Książki i Narodowym Centrum
Kultury przeznaczyło na ten cel 119,6 mln zł. W roku 2013 było to kwota 75,6
mln zł, w 2012 – 52,1 mln zł, zaś w 2011 – 30,9 mln zł. W porównaniu z rokiem
2011 oznacza to więc prawie czterokrotny wzrost nakładów. Oczywiście nadal
konieczna jest dalsza promocja na rzecz stałego wzrostu czytelnictwa w Polsce.
Jest to zresztą strategicznym celem ogłoszonego w ubiegłym roku przez
Ministerstwo Kultury Narodowego Programu
Rozwoju Czytelnictwa 2014-2020.
Z racji tego, że biblioteki
stanowią podstawową „tkankę” kultury w regionach, a także często są głównym,
obok zakupów
własnych, źródłem lektur dla czytelników w każdym wieku w ramach
Wieloletniego Programu KULTURA +, Priorytet Biblioteka+, do końca 2015 roku
zbudowanych lub zmodernizowanych zostanie 245 bibliotek gminnych za łączną
kwotę 150 mln zł. W 2014 roku zakończono 97 podobnych inwestycji.
Biblioteki otrzymały także wsparcie
na zakup nowości. Kontynuowano instalacje systemu MAK +, z którego korzysta
obecnie 1577 placówek, czyli 20% bibliotek publicznych w Polsce. Przeszkolono
1,7 tysiąca bibliotekarzy (od 2010 roku ze szkoleń skorzystało w sumie 5,1
tysiąca osób). Ministerstwo wspiera również działania na rzecz rozwoju
bibliotek jako lokalnych centrów kultury i życia społecznego. W 2014 roku po
raz pierwszy przekazano 28 dotacji na organizację partnerstw bibliotek
publicznych z organizacjami pozarządowymi. Celem było m. in. zorganizowanie i
prowadzenie wolontariatu, działań aktywizujących lokalną społeczność wokół biblioteki
oraz zorganizowanie i przeprowadzenie wydarzenia promującego bibliotekę wśród
członków lokalnej społeczności (typu „święto biblioteki”).
Ministerstwo Kultury nawiązało również
współpracę z Ministerstwem Edukacji Narodowej, ponieważ
biblioteki szkolne są głównym źródłem książek dla uczniów i stanowią integralną
część procesu dydaktycznego. Efektem tej współpracy jest opracowanie przez MEN
rządowego programu „Książki naszych marzeń” z planowanym na 2015 rok budżetem
15 milionów złotych. Będzie on komplementarny wobec programu MKiDN „Zakup
nowości wydawniczych do bibliotek”. Ma wspierać biblioteki szkolne w zakupach
nowości wydawniczych oraz lektur rozwijających kompetencje i zainteresowania
dzieci i młodzieży.
Po raz kolejny wsparcie uzyskało
kilkadziesiąt najważniejszych czasopism kulturalnych i naukowo-kulturalnych.
78 dotacji umożliwiło wydawanie i popularyzację pism poświęconych m.in.
literaturze, teatrowi, sztuce wizualnej i kulturom mniejszości narodowych. W
2014 roku przekazano 155 dotacji dla wartościowych, unikalnych pozycji
literatury polskiej i światowej o wysokim poziomie merytorycznym i
intelektualnym. Uruchomiono nowy program „Udostępnianie piśmiennictwa 2014″, w
ramach którego zatwierdzono listę 131 dzieł mających – po wykupie praw – znaleźć
się w wolnym dostępie na stronie Biblioteki Cyfrowej Polona.
Udzielono też 39 dotacji na wspieranie wartościowych
form promowania czytelnictwa, programy promujące powszechne
praktyki czytelnicze oraz na przedsięwzięcia popularyzujące najbardziej
znaczące zjawiska literatury współczesnej. Wśród dofinansowanych działań są
najważniejsze i najpopularniejsze polskie festiwale literackie, zyskujące
międzynarodowy zasięg, gromadzące w ostatnich latach liczną publiczność.
Odbiorcy najwyraźniej doceniają
działania promujące czytelnictwo, czego dowodem jest program Dyskusyjne Kluby Książki,
który zanotował kolejny wzrost. Do końca 2014 roku ich liczba zwiększyła się do
1295 (o 108 w stosunku do końca 2013 roku); obecnie działa 401 klubów dla
dzieci i młodzieży oraz 894 dla dorosłych. Ich członkowie spotkali się 9254
razy, skupiając 12,5 tys. stałych członków. Odbyło się 1006 spotkań autorskich.
Oprócz kontynuacji działań
podejmowanych w latach poprzednich, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa
Narodowego planuje w 2015 roku zwrócić uwagę na księgarnie, przeznaczając 500
tysięcy złotych na program „Księgarnie są bardzo ważne”. Zainteresowanie
może również wzbudzać program „Nowe polskie książki – debiuty”, który ma być
odpowiedzią na zmniejszająca się liczbę polskich debiutów literackich. Wynika
to przede wszystkim z łączącego z takim wydaniem ryzyka finansowego,
ponoszonego najczęściej przez małych i średnich wydawców. Ministerstwo zamierza
udzielać im wsparcie w formule małych grantów.
Począwszy od 2016 roku pisarze,
podobnie jak tłumacze, będą się zatrzymywać w budowanym przez Instytut Książki obiekcie
konferencyjno-rezydencyjnym. Po jego powstaniu Instytut zgłosi
się programu rezydencji takich europejskich sieci jak HALMA czy Literaturhaus
network. Udział w nich jest korzystny również ze względów finansowych, bowiem
stowarzyszone europejskie domy pracy twórczej aplikują np. wspólnie o środki do
Unii Europejskiej.
Wyniki badań stanu polskiego
czytelnictwa przedstawiono 22 stycznia podczas konferencji prasowej z udziałem
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzaty Omilanowskiej,
Minister Edukacji Narodowej Joanny Kluzik – Rostkowskiej, dyrektora Biblioteki
Narodowej dr Tomasza Makowskiego oraz dyrektora Instytutu Książki Grzegorza
Gaudena.
fot. Paul Bence
Źródło:
http://booklips.pl/newsy/polacy-czytaja-wiecej-opublikowano-wyniki-badan-czytelnictwa-w-polsce-w-2014-roku/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz